Kiracılar, yaşadıkları konutlarda konforlarını artırmak için çeşitli değişiklikler yapmak isteyebilir. Ancak her müdahale yasal çerçevede değerlendirilmeli ve bazı durumlarda ev sahibinin izni şart olabilir. Peki hangi tadilatlar serbest, hangileri için yazılı onay gerekir?
Kiracının Değişiklik Hakkı: Yasal Sınırlar Neler?
Türkiye’de Borçlar Kanunu’na göre, kiracılar, kiraladıkları konutu “özenle kullanmakla” yükümlüdür. Bu kapsamda kiralanan mülkün yapısını, kullanım amacını veya teknik özelliklerini etkileyen değişiklikler ancak ev sahibinin açık rızasıyla yapılabilir.
Evin kullanım şeklini değiştirmeyen basit düzenlemeler genellikle mülk sahibinin iznine tabi tutulmaz. Ancak yapısal ve kalıcı değişiklikler farklı bir hukuki sorumluluk doğurabilir.
Ev Sahibi İzni Gerektiren Başlıca Durumlar
Kiracının evde yapmak istediği bazı değişiklikler, doğrudan ev sahibinin mülkiyet hakkını etkiler. Bu nedenle şu tür müdahaleler için ev sahibinden yazılı izin alınması gerekir:
- Duvar yıkmak, yeni duvar örmek veya oda birleştirmek
- Balkonu odaya dahil etmek veya camla kapatmak
- Zemin kaplamasını (parkeleri, seramikleri) değiştirmek
- Banyo ve mutfak tesisatlarında kalıcı tadilat yapmak
- Elektrik ve doğalgaz tesisatında değişiklik
- Asma tavan, kartonpiyer gibi yapısal uygulamalar
- Klimanın dış ünitesini bina cephesine yerleştirmek
Bu tür işlemler hem estetik hem de güvenlik açısından ev sahibinin izni olmadan yapılamaz. Aksi halde, kiracı tazminat yükümlülüğüyle karşılaşabilir veya sözleşmesi tek taraflı olarak feshedilebilir.
Kiracının İzin Almadan Yapabileceği Düzenlemeler
Kiracılar, bazı küçük ölçekli değişiklikleri ev sahibine danışmadan da gerçekleştirebilir. Ancak bu müdahalelerin geri alınabilir ve mülkün değerine zarar vermeyecek nitelikte olması gerekir. Örnek olarak:
- Mobilya yerleşimi ve dekoratif süslemeler
- Perde, avize, halı, kilim gibi taşınabilir eşyalar
- Yapıştırma türünde duvar kağıtları veya geçici duvar kaplamaları
- Küçük ebatlı tablo ve raf montajları (makul ölçüde delik açılmasıyla)
- Beyaz eşya kurulumu (çamaşır makinesi, bulaşık makinesi vs.)
- Geçici mutfak düzenlemeleri (taşınabilir raflar, düzenleyiciler)
Bu tür düzenlemeler için genellikle ev sahibinden izin alınmasına gerek yoktur. Ancak yine de yapılan işlemlerin mülkte kalıcı bir iz bırakmaması ve kira sözleşmesine aykırı olmaması gerekir.
Yazılı Onay Neden Önemli?
Kiracı ile ev sahibi arasında yapılacak her türlü tadilat anlaşması, yazılı olarak kayıt altına alınmalıdır. Bu belge, olası hukuki uyuşmazlıklarda tarafların haklarını korur.
Kiracının kendi bütçesiyle yaptığı değişikliklerin mülk sahibine iadesi sırasında değerlendirmeye alınabilmesi için şu belgeler önemlidir:
- Tadilat öncesi ve sonrası görseller
- Yazılı izin ve taahhütname
- Yapılan harcamaları gösteren faturalar
- Anlaşmalı tadilat süreleri ve geri dönüş koşulları
Bu tür belgeler, kiracı tarafından yapılan masrafların iadeye tabi tutulup tutulamayacağına dair somut delil oluşturur.
Kira Sözleşmesine Özel Hüküm Eklenebilir
Bazı kira sözleşmeleri, tadilat ve dekorasyon konularında özel hükümler içerebilir. Bu durumda sözleşmedeki maddeler geçerli sayılır. Eğer “kiracı evde izinsiz tadilat yapamaz” ibaresi yer alıyorsa, en ufak yapısal değişiklikte dahi yazılı izin şartı aranır.
Özellikle uzun vadeli kira sözleşmelerinde, kiracı evin bazı alanlarını yenilemek istiyorsa, bu durum sözleşmede önceden belirtilmeli ve iki tarafın da onayıyla güvence altına alınmalıdır.
Kiracının Evi Eski Haline Getirme Yükümlülüğü
Kiracı, kira süresi sonunda evi aldığı haliyle iade etmekle yükümlüdür. Yapılan tadilat ev sahibinden izin alınarak bile yapılsa, teslimde eski hâline dönüştürülmesi istenebilir.
Ancak eğer tadilat:
- Ev sahibinin yazılı izniyle yapılmışsa
- Evin değerini artırmışsa
- Teslimde bu hâliyle kalması kabul edilmişse
kiracının eski hâline getirme zorunluluğu ortadan kalkabilir. Aksi durumda tüm masraflar kiracıya ait olmak üzere söküm ve yenileme yükümlülüğü doğar.
Kiracıların evde yapacakları değişiklikler konusunda dikkatli olması, hem sözleşme sürekliliği hem de ileride doğabilecek hukuki uyuşmazlıkların önüne geçilmesi açısından önem taşır. Tadilat planı yapmadan önce ev sahibiyle iletişime geçmek, yazılı onay almak ve uygulamaları sınırlı tutmak, en sağlıklı yaklaşım olacaktır.
